Technische kreet uitgelegd: Corrosie
De meest bekende vorm van corrosie is het roesten van staal onder invloed van zuurstof en water. Bij aluminium is corrosie wat moeilijker zichtbaar, waar corrosie zich vaak als een wit poeder manifesteert. Een goed en correct aangebracht verfsysteem zal het jacht beschermen tegen de vernietigende gevolgen van corrosie.
Wat is corrosie?
Corrosie is de aantasting van materialen door (elektro)chemische reacties. Er bestaan vele vormen van corrosie zoals: putcorrosie, spleetcorrosie, galvanische corrosie, elektrolytische corrosie en zuurstofcorrosie.
- Putcorrosie treedt op bij materialen die zich tegen corrosie beschermen met een oxide-laag, hierbij penetreren deeltjes (vaak chloride-ionen) de beschermende laag.
- Spleetcorrosie treedt op in kieren en spleten die opgevuld raken met water. In deze kieren en spleten kan het water niet voldoende ververst worden, zodat het water een andere, gevaarlijker, samenstelling krijgt. Het is dan ook belangrijk kieren en spleten af te dichten, met plamuur of een hiervoor geschikte kit.
- Galvanische corrosie vindt plaats onder invloed van potentiaalverschillen tussen twee verschillende metalen (denk bijvoorbeeld aan een roestvaststalen kikker op een aluminium mast). Let altijd op dat de juiste maatregelen getroffen worden als twee verschillende metalen met elkaar in aanraking kunnen komen. Denk hierbij aan isolatie tussen de materialen, speciale pasta of overgangselektroden. Zorg in ieder geval voor een correcte bescherming van het onderwaterschip met het juiste type en hoeveelheid anoden en controleer deze regelmatig. Veel jachten hebben te weinig anoden. Teveel is echter ook niet goed, overbescherming kan het verfsysteem van het metaal ‘afdrukken’.
- Elektrolytische corrosie is een gevolg van spanningsverschillen, bijvoorbeeld door problemen met het elektrische systeem. Elektrolytische corrosie kan erg snel grote schade veroorzaken en zelfs een goed verfsysteem kan hierdoor ernstig beschadigen. Bij elektrolyse kunnen de anoden erg snel aangetast worden, ook kunnen blaasjes of onthechting ontstaan.
- De belangrijkste corrosiereactie is echter die waarbij zuurstof in combinatie met water of vocht reageert met ijzer of een ander metaal en dit weer terugbrengt in de geoxideerde toestand waarin het oorspronkelijk ook aanwezig was in de aarde.
Roesten van staal
Staal wordt gemaakt uit ijzererts. IJzererts (natuurlijk voorkomende ijzeroxiden) wordt onder toevoeging van grote hoeveelheden energie omgezet in ruwijzer. Het ruwijzer wordt geoxideerd om de onzuiverheden eruit te halen, wederom met toevoeging van veel energie. De meeste stoffen die veel energie bevatten zullen proberen zichzelf in hun originele bestanddelen terug te brengen.
Het is daarom niet verrassend dat staal, als de omstandigheden zich daarvoor lenen, naar zijn originele vorm (ijzeroxide, beter bekend als roest) zal terugkeren. Hiervoor zijn diverse factoren nodig, zoals water, zuurstof, onzuiverheden en een elektrolyt. De omgeving waar een boot in ligt biedt al deze factoren in ruime mate. In zout water zal corrosie sneller verlopen, omdat zout water beter geleidt én door de aanwezigheid van chloride-ionen.
Aluminium
Sommige metalen, zoals aluminium, vormen bij zuurstofcorrosie een ondoordringbaar laagje metaaloxide op het oppervlak, waardoor de corrosie stopt. Aluminium heeft nauwelijks last van zuurstofcorrosie, hoewel het voor andere vormen van corrosie (zoals galvanische corrosie) bijzonder gevoelig is.
Voorkomen van corrosie
Corrosie is grotendeels te voorkomen. Een correct aangebracht verfsysteem is hierbij een belangrijke schakel. Het correct aanbrengen van een verfsysteem begint bij de voorbehandeling. Een bekende stelregel is: 80% van de tijd zit in de voorbehandeling, 20% in het aanbrengen van de verf. Begin bij het zorgvuldig reinigen van de ondergrond volgens de adviezen in de technische informatiebladen. Alle verontreinigen (vuil, zouten, etc.) moeten grondig verwijderd worden. Na reinigen van het metaal moet men bij voorkeur stralen tot de zogeheten ‘reinheidsgraad’ SA2.5. Dit is de meest doeltreffende methode om een ideale ondergrond voor een verfsysteem te creëren. Als alternatief kan er met schuurschijven in de grofte P24-P36 worden geschuurd tot reinheidsgraad ST-3.
Geen enkel verfsysteem is volledig immuun voor corrosie. Water en zuurstof kunnen tot op zekere hoogte doordringen in een verflaag, en wanneer dit plaatsvindt, kan corrosie beginnen. Daarom is de hechting van de eerste primerlaag op de ondergrond essentieel voor een goede bescherming. Als de eerste laag niet zorgvuldig wordt aangebracht, kan corrosie een kans krijgen. Roest heeft 8x het volume van staal. Beginnende roest kan de verf van het oppervlak drukken en daardoor verdere roestvorming veroorzaken. Een slechte hechting van de primer zal dit versterken. Een goede voorbehandeling is een essentiële stap voor het succes van het verfsysteem.
Géén staalborstel
Gebruik geen staalborstel voor het ontroesten. Een staalborstel polijst het staal, wat een veel te gladde ondergrond oplevert voor een goede hechting van het verfsysteem. Ook kunnen verontreinigen het metaal ingedrukt worden, wat later tot problemen kan leiden. Een goede voorbehandeling is van groot belang. De tijd die hierin geïnvesteerd wordt, wordt beloond met een mooi en duurzaam resultaat.
Primer aanbrengen
Na de voorbehandeling wordt de primer aangebracht. Kies een geschikte primer voor het te behandelen oppervlak. De primers van International, zoals Primocon, Yacht Primer en Interprotect zijn geformuleerd met specifieke pigmenten voor een uitstekende corrosiewering. Een optimale pigmentering en een hoge vernetting van de primer zorgen voor een dichtere verflaag en geven daarmee een betere bescherming van de ondergrond.
De eerste laag primer moet 15% verdund worden voor een goede ‘benatting’ van het oppervlak. Bij voorkeur met een kwast om de verf goed in de ondergrond in te werken. Benatting betekent dat de primer goed in het aangebrachte straal- of schuurprofiel vloeit, als basis voor een goed anticorrosief systeem (om dezelfde reden moet altijd eerst een primerlaag aangebracht worden, voordat er geplamuurd wordt, plamuur heeft namelijk geen benattende eigenschappen).
Een correcte laagdikte van de primer is een volgende stap om een goed anti-corrosief systeem te bereiken. Meer informatie over het totaal aantal benodigde lagen is te vinden in de technische informatiebladen van de primer. Regelmatig blijkt bij een probleem met corrosie, dat slechts één of twee laagjes primer aangebracht zijn. De laagdikte is dan onvoldoende voor een goed corrosiewerend systeem. De ervaring leert dat men in de praktijk wel eens dunner smeert of andere schildersgereedschappen gebruikt dan aanbevolen. Hierdoor wordt minder laagdikte bereikt. Een extra verflaag kan dan zeker geen kwaad om tóch tot voldoende laagdikte te komen.
In de praktijk kunnen in de verflaag microscopische openingen ontstaan, waardoor zuurstof en vocht bij de ondergrond kunnen komen. Door de primer in meerdere lagen aan te brengen zal de totale verflaag dichter zijn.
Nadat de primer volgens de specificaties is aangebracht (zie ook onze standaard verfsystemen op www.international-yachtpaint.com), kunnen de rest van de lagen grondverf en aflak aangebracht worden.
Onderhoud
Mocht er na verloop van jaren toch een corrosieplekje ontstaan, dan is het zaak om dit zo spoedig mogelijk te herstellen. Vermijdt hierbij roest-omzetters en dergelijk, want die kunnen tot problemen leiden met de compatibiliteit van de primer en onthechting of craquelé veroorzaken. Schuur de roestplekjes goed uit tot het blanke staal en bouw het verfsysteem weer op zoals hierboven beschreven. Tijdig bijwerken kan later veel werk besparen. Sta ook een moment stil bij de oorzaak van de roestplek. Was er bijvoorbeeld wat minder verf aangebracht op die plek? Komen er twee verschillende materialen samen (RVS pootjes van de railing)?
Of is het verfsysteem zó oud dat er misschien groot onderhoud nodig is?